Online Educa: veel educatie, weinig online

We mochten weer naar Berlijn dit jaar, joepie. Samen met 10 onderwijscollega's naar de Largest Global E-learning Conference for the corporate, education and public service sectors. Dat u dat even weet. Na 4 dagen was de conclusie dat ik te weinig van de stad heb gezien, teveel in m'n nieuwe koffer mee naar huis heb genomen, maar dat we wel een mooie en gezellige tijd hebben gehad. En hebben we ook nog wat geleerd uit dat overvolle programma? Ja, toch wel. Ik trakteer u op mijn persoonlijke highlights en leermomenten.

We zijn goed bezig
Ik heb veel voorbeelden gezien van het leren omgaan met en gebruiken van web2.0 en sociale media in onderwijs en bedrijfsleven. Alle ervaringen zijn hetzelfde: eerst is er weerstand, dan enthousiasme, gevolgd door een informatie overload en dus afnemend gebruik. Opvallend vond ik dat de werkwijze en inhoud van al die voorbeelden erg deed denken aan onze 23dingen-varianten en onze gebruiksvoorbeelden uit de praktijk. Een workshop daarover had zeker niet misstaan.

Eén professor vertelde dat hij al z'n studenten verplicht liet bloggen over alle leerstof, waarbij ze natuurlijk ook bij elkaar moesten reageren. Het blog als arena voor reflectie en als sociale leeromgeving. Ja, herkenbaar. Zijn ervaring was dat de studenten gemotiveerder werden, dat er zich andere studieprocessen ontwikkelden, dat hun houding ten aanzien van sociale media én ten aanzien van samenwerken veranderden en dat ze ook daadwerkelijk meer kennis opdeden.

Hij sloot af met een citaat van een student, dat wellicht verklaart waarom bloggen zoveel meerwaarde kan hebben: ik weet niet wat ik denk totdat ik het heb opgeschreven.
Ja, herkenbaar.

Stel de juiste vragen
Twee plenaire sprekers vulden elkaar erg mooi aan waar het gaat om de ontwikkeling van onze leercultuur. De eerste liet ons vooral voelen dat verandering alleen van binnenuit kan komen. Het zit in je, of niet. De techniek of tools die je daarbij kunt gebruiken zijn slechts een excuus, daarin ligt niet het antwoord op je 'probleem'. Als je iets moet veranderen of leren, stel dan vooral niet die vraag waar iedereen altijd eerst mee komt: Hoe... Maar begin je vraag altijd met Waarom... Als je weet waaróm je iets moet weten of doen, dan komt het Hoe vanzelf.

De volgende spreker ging nog verder door te zeggen dat het stellen van vragen veel belangrijker is dan het vinden van de antwoorden. En hopelijk leidt een antwoord enkel tot het stellen van nog betere vragen. Een vraag zorgt namelijk voor beweging, zoals een antwoord eigenlijk een eindpunt is. Dat nodigt uit tot stoppen. De leukste anekdote was die waarin hij vertelde dat de meest interessante en levendige discussie met zijn klas ontstond nadat hij vroeg: welke vraag leidt tot de beste samenvatting van dit boek. Mooie tip voor onze lijst 'hoe werk ik met boeken in de klas'.

Managing information overload
Deze laatste workshop volgde ik uit eigenbelang, in de hoop met wat handvatten naar huis te gaan om die informatiestroom beter te lijf te gaan. Dat viel tegen. Het belangrijkste filter tegen afleiding is gewoon discipline. Auw.

Wat wel goede moed gaf was de ontdekking die de workshopleidster had gedaan tijdens haar proces om de informatiestroom in een bedrijf te managen. Iedereen zegt namelijk altijd dit het komt door filter failure. Nou, mooi niet. In dit bedrijf hadden ze allemaal mooie tools ingezet om te zorgen dat werknemers alleen nog maar die informatie kregen die ook werkelijk waarde voor hen had. En daar begon dus het probleem. Nu werd je ineens overspoeld met nóg meer informatie, die ook nog eens allemaal relevant was en die je nog meer schuldgevoel en stress gaf als je er niets mee deed. Het komt dus door filter succes dat we zo overweldigd worden.

De oplossing vonden ze in het aanstellen van zogenaamde content curators. Mensen die alle informatie volgen, verzamelen en ontsluiten. In een speciaal programma (dat ze helaas niet mocht laten zien) wordt elk stukje informatie gelabeld met vier kenmerken:

1. een categorie/thema
2. de afdeling waarvoor het relevant is
3. de tijd die nodig is om de informatie tot je te nemen
4. de datum waarna de informatie verlopen is (de houdbaarheidsdatum dus)

Vervolgens zie je in één oogopslag wat je wel en niet nodig hebt en bepaal je helemaal zelf wanneer je het tot je neemt. Briljant!

Dus... de bibliotheek als content curator

Maar eh... kennen we dat niet ergens van? Wie had het toch laatst over die nieuwe (of juist ouderwetse) rol van de bibliotheken om weer de curator van informatie te zijn, om mensen te helpen hun boom te vinden in het informatiebos. En daar, in het hart van Berlijn, leren we dat dat inderdaad het antwoord is op al die mooie 2.0-informatiefilters: mensen die informatie categoriseren en op een georganiseerde manier voor je klaarzetten. Laat ik dat dan nog toevoegen aan m'n bijdrage voor de #blogkermis over de toekomst van de bibliotheek, want we kunnen dus ook gewoon nóg beter gaan doen wat we al sinds jaar en dag doen. Fijn!

Overige opmerkelijke zaken in een notendop

• Nederland stond alweer in de top 3 met het meest aantal deelnemers. Zijn we zo leergierig, hebben we zo weinig anders te doen of willen we gewoon overal bij zijn?
• Twee jaar geleden waren we nog verrast over al die laptops op de knieën, nu viel je op als je geen iPad had.
• Dat je CV indrukwekkend genoeg is om op deze conferentie iets te mogen vertellen wil kennelijk nog niet zeggen dat je ook weet hoe je een powerpoint moet maken en bedienen. #pijnlijk
• Ondanks alle e-learning beloften blijft dit toch echt een conferentie vol hele fysieke sprekers, vele fysieke infostands en grotendeels fysieke workshops en presentaties.
• Het zijn vooral vrouwen die iets te vertellen hebben over sociale media. Zijn wij zoveel socialer of gewoon grotere teutebellen?
• De kerstmarkten in Berlijn zijn gewoon heel erg knus!

Bedankt Overijsselse bibliotheken namens alle Educa-collega's voor weer een mooie leerervaring. Volgend jaar gaan we ze gewoon zelf vertellen hoe je dat nu doet, dat informatie klaarzetten in scholen en dat gebruiken van 2.0 in het onderwijs.

Picture Gallery