Alles staat haaks op alles

Vanmiddag was ik op bezoek in bibliotheek Enschede voor de serie Dat spreekt boekdelen, waarin bekende Enschedeërs in gesprek gaan met hun favoriete schrijver. Dit keer was het podium voor uitgever Paul Abels, die zijn goudhaantje A.L. Snijders meenam. U weet wel, die van die Zeer Korte Verhalen, die onlangs die prestigieuze Constantijn Huygensprijs heeft gewonnen voor zijn gehele oeuvre. Ach, natuurlijk weet u dat, want deze man staat ineens volop in de belangstelling. Ik had mezelf vooraf nog afgevraagd wie van de aanwezigen meneer Snijders al zouden hebben gekend, gelezen en gewaardeerd vóórdat hij die prijs won. Maar, toen ik de ruim 60, vooral grijze toehoorders eens observeerde, had ik toch het idee hier tussen verstokte fans te zitten. Gelukkig maar.

Abels en Snijders kwamen zeker vijf minuten te laat gemoedelijk binnenlopen. Het bleek dat ze eerst even lekker soep hadden gegeten. Dat zette de toon voor een ontspannen middag. Abels vertelde eerst kort hoe hij Snijders ontdekte en leerde kennen. Heb ik nu goed begrepen dat hij zijn uitgeverij afdh heeft opgericht om de verhalen van Snijders te kúnnen uitgeven? Dat is toch wel bijzonder. Het is nog altijd een vrij kleine Enschedese uitgeverij, maar ze worden nu dus eindelijk beloond voor het feit dat hij inzag dat die Snijders wel wat in z’n mars had.

Het winnen van die prijs heeft natuurlijk veel deuren geopend. Zo is Snijders sinds 4 januari de eerste gemeenteschrijver van Lochem. Dat zet die gemeente toch maar mooi op de kaart! En natuurlijk hoorde er bij die huldiging tijdens de nieuwjaarsreceptie een smeuïge anekdote, wat ons zo weer een kwartier verder bracht in het interview. Maar Snijders staat nu wel mooi elke week met een ZKV in de Berkelbode, die met z’n huis-aan-huis verspreiding een oplage kent waar volgens eigen zeggen geen Volkskrant tegenop kan!

Er bekroop me deze middag soms toch ook een bevreemdend gevoel. Snijders is een aimabele man vol bizarre verhalen. Het interview dreef op humor, zelfspot, arrogantie, koketterie en rare waarheden. Ergens wist ik niet zo goed wat ik ermee moest. Worden we nu in het ooitje genomen? Is hij bewust bezig ons te vermaken, omdat hij weet dat dat is waar we ook eigenlijk op zitten te wachten? Halverwege het interview leek hij aan te voelen waar ik mee worstelde. Hij zei: “Ik schrijf altijd de waarheid op, ook als ik iets verzin.” En later: “Ik hou ervan als mensen het een beetje raar vinden wat ik doe.” Ja, goed gevoeld, het hoort allemaal bij het spel. Maar dat is oké, ik speel graag mee. Want tussen alle schijnbaar warrige verhalen door zegt hij soms een wonderschone zin waarvan je weet ‘ja, in de roos’.

Op verzoek van Abels stond hij nog even stil bij zijn uit het Taoïsme geleende motto: de weg is bestendig daadloos, nochtans blijft niets ongedaan. Wat zoveel wil zeggen als dat, ondanks dat de mens niet veel te betekenen heeft, toch alles gewoon gebeurt. Dus of ik me als individu nu wel of niet ergens druk om maak, alles gaat toch gewoon door. Een mooie gedachte. Hij leerde ons ook alvast de variant voor de tijd waarin we nu leven: de weg is bestendig, maar niet voor lang, want de vooruitgang. Dank, meneer Snijders.

Na afloop nam hij alle tijd voor handtekeningenjagers en oud-leerlingen. Zo ook voor mij en m’n vrienden van Enschedeaanzee en @edstep. We keuvelden nog wat over het favoriete boek van de één (waarvoor hij van die aimabele meneer Snijders ooit nog een onaardige onvoldoende had gekregen), over het verschil tussen een schrijfsel mailen of op internet zetten – wat weer een mooi metaforisch beeld van een blog opleverde – en over het bibliotheekwerk in deze tijd. En voor m’n gevoel over nog veel meer, maar ook dat zal wel een gevolg van het naspel zijn geweest. Geeft niet.

Meer lezen:
Een handige dromer, de laatste ZKV's in pocket editie
De tien geboden, Snijders in gesprek met Arjan Visser in Trouw (18 december 2010)
Mail afdh voor het ontvangen van de ZKV's in uw eigen maiolbox
De ZKV naar aanleiding van dit bibliotheekbezoek

Foto: Enschedeaanzee