Het ontwerp van een nieuw project

Ik had het beloofd: wie me volgt zit op de eerste rij bij de ontwikkelingen van m'n nieuwe project. Het is tijd voor een eerste terugblik. Vorige week heb ik samen met de pilotscholen en -bibliotheken de ontwerpfase afgesloten.

In drie sessies hebben we, op basis van de verschillende projectdoelstellingen, gesproken over de ideale situatie binnen het onderwijs, dat wat scholen nodig hebben om die situatie te realiseren, dat wat er met dit project zou moeten veranderen en de rol die de scholen hierin zien voor de bibliotheken.

Het waren leerzame sessies. Voor mij als projectleider, maar zeker ook inhoudelijk wat betreft de wensen en ideeën van de schooldirecteuren. Dat de bibliotheek er in de eerste plaats is voor boeken en leesbevordering, weten we wel. Dat mediawijsheid nog lang geen plek binnen het curriculum heeft verworven, verbaast me niet. Maar dat scholen ook nog niet echt weten wat mediawijsheid inhoudt en voor informatie of hulp naar de onderwijs-begeleidingsdienst stappen, was wel een leermoment. Ze weten niet dat mediawijsheid - naast lezen - de belangrijkste taak is van bibliotheken. Zelfs in opdracht van OC&W. En dat is onze eigen schuld. We hebben dat dus nog niet goed genoeg uitgelegd, nog niet vaak genoeg verteld, nog niet voldoende laten zien. Gaan we wat aan doen!

De uitkomsten van deze fase geven dit project een mooi en stevig fundament. De hoofddoelstelling is ambitieus, maar bevat wel alle onderdelen waar het om draait:

Het verrijken van het leesonderwijs, het vergroten van de mediawijsheid en het verbinden van informatiebronnen via een duurzame samenwerking tussen basisschool en bibliotheek.

Uit alles wat de scholen en bibliotheken in verschillende werkvormen hebben besproken, heb ik vier inhoudelijke hoofdlijnen voor het te ontwikkelen serviceconcept gefilterd. Hoofdlijnen die datgene benoemen wat de scholen willen veranderen, nodig hebben en van ons verwachten.

• Fysieke en digitale collecties, die op school worden afgeleverd en uitgeleend, zodat het kind veel, gevarieerde leeskilometers kan maken en het technisch en begrijpend lezen uitdagender wordt.
• Fysieke en digitale boekpromotie, zodat het kind boeken leert kiezen en ontdekken, de ouder (voor)lezen leert waarderen en die de leerkracht stimuleert zijn didactische kwaliteiten te versterken.
• Voorlichting en instructies rondom mediawijsheid, zodat kinderen betere zoekstrategieën aanleren, leerkrachten deskundiger worden en er schoolbreed draagvlak ontstaat voor een doorgaande lijn mediawijsheid.
• Een kindvriendelijke, digitale leeromgeving, die goede content en zoekmachines verbindt en toegankelijk maakt en die het kind helpt om te leren en de leerkracht helpt om te onderwijzen.

Bij elke hoofdlijn hebben we een aantal productlijnen vastgesteld, zoals 100% lidmaatschap, boektransport tussen school en bibliotheek, een digitale omgeving om te zoeken, bestellen en ontdekken, leesactiviteiten, workshops, scholing en doorgaande lijnen boekpromotie en mediawijsheid. Elke productlijn heeft nu ook een paar meetbare productdoelen. De bibliotheek krijgt een rol als informatiemakelaar en zorgt voor een kind- en docentvriendelijke omgeving waarin collecties, boekpromotie en mediawijsheid samenkomen.

Misschien lijken dit allemaal open deuren, maar als je echt wilt samenwerken en een serieuze partner voor het onderwijs wilt zijn, moet je van die aanbodstoel afkomen, luisteren naar wat het onderwijs wil en een antwoord geven op hun vragen. Door dit samen te onderzoeken en formuleren, is het cement voor de samen op te bouwen muur van productstenen een mooie, dikke samenwerkinssmurrie. Daar gaan we een paar stevige muurtjes van bouwen!

Het fundament - die alles verbindende leeromgeving - leggen we bij elke partner neer. Bibliotheek en school bepalen daarna de bouwsteentjes die het best bij die school passen. De één wil wat meer boekpromotie, de ander meer mediawijsheid. De één wil vooral de bibliothecaris in de klas, de ander wil liever bijgeschoolde leerkrachten. U vraagt, wij draaien. Wat er nog niet is, kunnen we gaan ontwikkelen. Die zoektocht pakken we op in de realisatiefase.

De laatste uitdaging diende zich kort geleden aan. Dit project heeft ook een landelijke subsidie van OC&W gekregen, aangevraagd door de FlevoMeer Bibliotheek. In januari schuiven een paar collegascholen en -bibliotheken aan. Dus ik moest maar eens een TomTom aanschaffen voor wat ritjes naar de polder. Lelystad is met de trein alleen via Amsterdam te bereiken, heb ik me laten vertellen. Om over Dronten, Biddinghuizen of Almere maar te zwijgen.

Is het nog steeds leuk? Ja hoor. Al minder spannend? Dat niet echt. Maar de eerste hobbel is genomen. De rest zal ook wel rustig doorhobbelen. En gelukkig heb ik nog altijd een sterke en deskundige achterban om op terug te vallen. Waarvoor dank. Op naar fase twee!