Over priemgetallen, kiezen en leven

Scribbles heeft het voor elkaar: verkrampte nek, stijve schouders, pijnscheuten heel diep van binnen. Doktersrecept: verplichte leespauze. Boosdoener: De eenzaamheid van de priemgetallen. Want die moest uit en kroop ongewild diep onder de huid. Dan maar weer eens wat schrijven, ter afwisseling. Over die priemgetallen bijvoorbeeld.

Een debuutroman, van een piepjonge Italiaanse schrijver/natuurkundige, lovende recensies, veel prijzen en de film is al bijna klaar. Bieblog Hengelo draagt haar promotiesteentje bij en Scribbles was even van de wereld. Maar ik sloeg met een 'nou ja zeg' het boek wat onbevredigd dicht. Ik snap de keuzes van de schrijver niet. Wat wil hij zeggen?

Internet staat er vol mee, ik verwijs bij voorkeur naar NRCboeken. Daar staan een paar rake dingen: dat de hoofdpersonen verslaafd zijn aan pijn, het definieert ze, maakt ze anders dan alle anderen. Dat ze in hun vriendschap langs elkaar scheren en naar elkaar reiken, maar de ander nooit raken. Ze willen het wel, maar nooit op hetzelfde moment. Dat ze uiteindelijk de stap zetten naar volwassen eenzaamheid en kunnen beginnen met leven. En dat het boek een bron is voor gedachten over alleen zijn, alleen durven zijn en alleen willen zijn.

Heel mooi allemaal. Net als de schrijfstijl, het taalgebruik, de vorm. De roman van een bèta, geschreven met de gevoeligheid van een alfa (Parool). Waarom dan toch dat onbehagen? Daarvoor moet ik even terug naar de inhoud.

Mattia en Alice hebben als kind een trauma opgelopen dat hun leven tekent. Alice houdt aan een ski-ongeluk een mank been over en Mattia is onbedoeld verantwoordelijk voor de nooit opgeloste verdwijning van zijn achterlijke tweelingzusje. Ze verminken zichzelf lichamelijk door niet meer te eten en door zich te snijden. Wat ook verminkt raakt, is de relatie met hun ouders. (De invloed hiervan blijft volgens mij onderbelicht in bijna alle recensies.) Mattia lijkt het zwaarst getroffen, want hij verzinkt ook nog in een soort autisme als het gaat om contact maken met de buitenwereld. En met de liefde. Als lezer zit je 24 jaar in het hoofd en lichaam van deze worstelende 'slachtoffers'. Wat soms letterlijk pijn doet.

Mijn onbevredigende gevoel zit hem in de ontwikkeling die de hoofdpersonen doormaken, door hun trauma, door hun eenzaamheid en hun vriendschap, door het leven toch maar gewoon te leven, ondanks alle pijn. Of eigenlijk, in het ontbreken van die ontwikkeling. Zelfs als de schrijver een paar lichtpuntjes aangedraagt om uit die gesloten cirkel te breken. Ik kan moeilijk geloven dat mensen, die zo graag iets willen en die er zo vaak zo dicht bij zijn, zo vast blijven houden aan hun zwarte leegte. Hoe geamputeerd ze ook zijn.

Mattia verwoordt volgens mij de essentie van dit boek met Een keus maak je in een paar seconden en de rest van je leven betaal je de prijs ervoor. Waarna hij uiteindelijk voelt dat die seconden voorbij zijn. Wat bij mij een soort oerdrift naar boven haalt die roept 'toe dan, kies, doe het'. Met daarbij het stellige gevoel dat 'dit mij niet zal gebeuren, ik doe het nu, ik leef'.

Aha, misschien is dat wat Giordano ons wil zeggen. Want hoe herkenbaar een verhaal ook is, met een happy end is de verleiding groot om in je stoel te blijven zitten, nagenietend, soppend over je eigen ellende. Dit boek doet je opveren, omdat je ineens weet dat je niet wilt eindigen in die eenzaamheid van de priemgetallen. Dat het tijd is om te kiezen. Dank, Paolo.

Foto