Een boek uit verveling

Onlangs startte ik het project om alle afleveringen van het VPRO programma Boeken op TV te bekijken. Wim Brands praat daarin een half uurtje met de auteur van een net verschenen boek. Leuke boeken, goeie gesprekken en vaak een verras-sing. Zo ook in de aflevering van 18 maart jl., waarin filosoof Awee Prins vertelt over zijn proefschrift Uit verveling (Klement, 2007).

“Prins vraagt zich af hoe het toch komt dat wij ons zo vervelen. Intussen hebben we het nog nooit zo druk gehad. Of proberen we met onze rusteloze bedrijvigheid de diepe verveling voortdurend te verdrijven? Prins stelt in zijn proefschrift, dat deze diepe verveling de verborgen grondstem-ming van onze tijd is.”

Wat volgt is een inspirerende uiteenzetting van stellingen en gevoelens, die pijnlijk herkenbaar zijn. Maar tegelijk ook erg waar, denk ik. In ieder geval verwoordt Prins - niet gehinderd door enige zelfspot - dingen die ik dagelijks om me heen zie gebeuren en waar ik zelf natuurlijk ook aan ten prooi val. Zonder moralistisch te willen zijn, zet hij je wel aan het denken. En dat was precies zijn bedoeling.

Natuurlijk kunt u beter zelf het programma in alle rust bekijken, maar ik wil wel vast wat tipjes van de sluier oplichten. Daarom hier een paar (uit hun context gehaalde) opmerkingen.

• Er heerst een vaag onbestemd gevoel: is dit nu het leven zoals we het kunnen leven. Het zou allemaal wel wat intenser en kleurrijker kunnen. Veel mensen overstemmen dit gevoel, door hard te werken en veel nieuwe dingen te kopen.


• Wij zijn de hedendaagse vorsten. En hoe beter het met men-sen gaat, hoe meer afleiding ze nodig hebben om zich niet te vervelen.


• Mensen zitten met een Cuba Libre aan de Costa del Sol, maar als er een krekel krinkelt hopen ze dat het hun mobiel is.


• We zijn holle mensen, volgepropte mensen. We leunen tegen elkaar aan met onze hoofden vol met stro. De wereld eindigt niet met een apocalyptisch vuur, maar in het eindeloze gebab-bel van die holle mens, gevuld met stro. Geldt dat niet ook voor al die talkshows. Het mag niet meer dan 5 of 10 minuten duren. Hup, volgende item. Het is die tomeloze verstrooiing.


• We zijn geen volwassenen. We zijn kinderen, die verwend willen worden en die de brug naar de wereld niet meer kunnen slaan.


• Er is een permanente zucht naar het interessante, naar het nieuwste van het nieuwste, maar waar is het geluk dat daarbij zou horen. Ik zie het niet.


• We vervelen ons omdat de wereld ons ontglipt. Het antwoord daarop is nog harder werken. Met al dat harde werken ontwij-ken we de verveling van de vrije tijd.
• Verveling ontstaat uit het gevoel dat je je leven niet ter hand neemt. Dat je je laat leven. Uit een gebrek aan concentratie en die zucht naar het interessante. Het werkelijke zijn te midden van de zijnen dooft uit.


• Onthaasting is de modus van de versnelling. Dat zorgt er alleen maar voor dat je nog harder kunt werken, nog beter presteert.


• In het westen is het ons gelukt om een ontwikkeling van con-sumptisme teweeg te brengen. Maar we leven niet meer in een bezield verband.


• Je moet de impasse van de diepe verveling toelaten. In die impasse ontstaat de mogelijkheid van de verstilling. Je wordt alert op dingen, die het oor nimmer vernam. Je merkt dat er iets anders aan de hand is dan het je versnelt verplaatsen van a naar b.


• Krijg oog en oor voor de alledaagsheid. Als we dat weer leren, is er een leven vóór de dood mogelijk.


• De deur van het geluk gaat naar binnen open. Maar we zijn maar aan het drukken. Geluk is een toegift. Als je geduldig en geconcentreerd leeft, dan zal geluk je toevallen. Geduld is Alles.

Met mijn favoriet tot slot:

Het is helemaal niet zo’n goed boek. Het leuke van het boek is dat het mensen aan het denken zet. Als je als filosoof dát kunt doen, dan ben je geslaagd.

Als Awee Prins net zo aanstekelijk schrijft als dat hij praat, dan is dit boek een feestje!